Takdim
Modern devlet ve iktidarı kuşkusuz 1800 sonrası modern dö- nemin kadım dönemle farklışamasının en temel yapılarından biridir. İnsanlık tarihi yerleşik hayata geçişle birlikte örgütlen- me, iş birliği ve kurumsallık üreterek devlet olgusuna ulaşırken modern döneme kadar bu durum, merkezî devleti büyük ölçüde çevre ile ilişkiyi denetleyici, vergi toplayıcı, güvenlik sağlayıcı bir forma sabitlemiştir. On altı ve on yedinci yüzyıllardan itiba- ren başlayan Avrupa merkezli iktisadî, fikri, bilimsel ve dinî dö- nüşüm insanlık tarihini yepyeni bir döneme dahil etmiştir. Sa- nayi devrimleri, burjuva, kâğıt para, ulus, modern bilim, gazete, laiklik, demokrasi, kentler ve ideolojiler gibi insanlığın ilk kez karşı karşıya kaldığı yeni olgular ve durumlar bu dönemde orta- ya çıkmıştır. “Modern devlet”in yeni kurumsal yapısı, kaynakla- rı, bölgesi, gücü, pratikleri, etkileri ve aygıtları ile tanımlanması veya sınırlandırılması son derece güçleşmiştir. Modern devletin iktidarı nasıl ürettiği ve iktidarın topluma geleneksel dönemden farklı olarak nasıl, hangi araçlar ve yöntemler ile nüfuz ettiği sorusu ideoloji, eğitim, hukuk, kimlik, mekan gibi olgularla in- celemek mümkündür. Meşru fiziksel şiddeti tekelleştirme, sınır- ları belirlenmiş bir teritorya sahip olma, merkezîliği üretme ve farklılaşmış bir dizi personel ve kurumlardan oluşmuş olmak modern devlet ve iktidarını en net şekilde ifade eder. Son iki yüzyıldır modern devlet ve iktidarı birçok iç ve dış süreçlerle sınırlanma ile karşı karşıya kaldıysa da bilfiil hayatın her yönü- ne müdahale etme araçlarını geliştirmesiyle gücünü korumaya başarmıştır.
Balkanlar imparatorluk geçmişi ve gerçeği ile uluslaşma, ka- pitalistleşme, modern devlet ve iktidarını oluşturma vs. melez süreçler yaşamıştır. Batı Avrupa’ya coğrafi yakınlığı olanlar bu süreçleri erken tamamlarken güneye ve doğuya doğru bu süreç geç ve melez modernleşme yapılarını üretmiştir. Modern devlet ve iktidarının olmazsa olmazı olan homojen nüfus talebi impa- ratorluk bakiyesi coğrafyalarda üretmek birçok savaş, müba- dele, soykırım gibi ağır süreçleri ortaya çıkarmıştır. Elinizdeki bu çalışma Balkan coğrafyasının en heterojen ülkelerinden biri olan Kuzey Makedonya’da modern devlet ve iktidarının 2010’lu yıllarda tarih, mekan ve kimliğe olan müdahalesini gösteren en çarpıcı örneklerden birinin incelenmesini içeriyor. İDEFE Ya- yınları olarak uzun yıllar emek verilen doktora tezlerinin kita- ba dönüştürülmesini çok önemsiyoruz. Meseleyi teorik ve saha araştırmalarının verileriyle ele alarak büyük bir titizlikle pers- pektif geliştiren böylesi çalışmaların yayınlanması ve kitlelere ulaştırılmasının akademik dünya için de önemli bir mesele ol- duğunu düşünmekteyiz. Murat Aliu’nun kaleme aldığı bu eser Balkan tarihinin 20.yy’da önemli meselelerinden biri olan Ma- kedonya sorununa kapsamlı ve gerçekçi bir analiz sunduğundan şüphemiz bulunmamaktadır.
Dr. Sevba Abdula
